آیا گیاهان خانگی‌تان سمی هستند؟ ۱۶ مورد رایج را بشناسید
بسیاری از ما برای زیباتر کردن فضای خانه‌مان از گیاهان آپارتمانی استفاده می‌کنیم، اما نمی‌دانیم برخی از این گیاهان می‌توانند برای سلامت اعضای خانواده، کودکان و حیوانات خانگی خطرناک باشند. در این مقاله از مجله گفتنی، با عنوان آیا گیاهان خانگی‌تان سمی هستند؟ ۱۶ مورد رایج را بشناسید، به بررسی گیاهانی می‌پردازیم که ممکن است ظاهر زیبایی داشته باشند، اما خطرناک و سمی هستند.
گیاهان آپارتمانی زیادی مانند نخل ماداگاسکار، لیلیوم شرقی، فیلودندرون، پیچک (پاپیتال)، سیکاس و آنتوریوم جزو گیاهان سمی محسوب می‌شوند که در صورت تماس یا بلعیدن می‌توانند علائم ناخوشایندی مثل التهاب پوست، استفراغ، اسهال، مشکلات تنفسی و حتی نارسایی کبدی یا کلیوی ایجاد کنند.
تا انتهای مطلب با ما همراه باشید تا بقیه گیاهان سمی را به شما معرفی کنیم.
گیاهان خانگی سمی
برخی از گیاهان آپارتمانی با وجود زیبایی و جذابیتشان، سمی بوده و می‌تواند برای انسان و حیوانات خانگی خطرناک باشد. شناخت این گیاهان و آگاهی از میزان سمی بودن آن‌ها به حفظ سلامت خانواده کمک می‌کند.
در ادامه با چند نمونه از گل‌های سمی محبوب و نکات مهم درباره نگهداری آن‌ها آشنا می‌شویم:
دیفن باخیا (عصای گنگ)
دیفن باخیا یا عصای گنگ، گیاهی آپارتمانی بومی آمریکای مرکزی و جنوبی است که به خاطر برگ‌های بزرگ و زیبایش محبوب است، اما همه بخش‌های آن سمی‌اند. این گیاه، کریستال‌های سوزنی اگزالات کلسیم (رافید) دارد که باعث سوزش و تورم دهان، زبان و گلو می‌شود و در موارد شدید می‌تواند مانع تکلم و حتی تنفس شود.
تماس با شیره‌ی آن ممکن است باعث حساسیت پوستی و آسیب به چشم شود، پس بهتر است هنگام دست زدن به آن دستکش بپوشید. اگر به طور تصادفی خورده شود، دهان را با پارچه مرطوب شسته و شیر بخورید و در صورت بروز علائم حتما به پزشک مراجعه کنید.
کالادیوم (بال فرشته‌ای)
کالادیوم، گیاهی با برگ‌های رنگی و متنوع است که به کریستال‌های اگزالات کلسیم سمی شناخته می‌شود و برای کودکان و حیوانات خانگی خطرناک است. این گیاه می‌تواند باعث سوزش و التهاب در دهان و پوست شود و تماس با آن ممکن است حساسیت پوستی ایجاد کند.
در صورت بلعیدن، باید محل تماس را با پارچه مرطوب شست و بلافاصله به پزشک مراجعه کرد. کالادیوم به خاطر زیبایی برگ‌هایش در آپارتمان‌ها و باغ‌ها نگهداری می‌شود، اما باید با احتیاط با آن برخورد کرد.
فیلودندرون
فیلودندرون، یکی از گیاهان آپارتمانی محبوب با گونه‌های متنوع و برگ‌های زیبا است که به دلیل وجود رافیدها (کریستال‌های اگزالات کلسیم) به صورت خفیف سمی محسوب می‌شود و می‌تواند باعث تحریک دهان، تورم و مشکلات گوارشی شود.
اگر به دنبال جایگزین بی‌خطر برای فیلودندرون هستید، گیاهانی مانند قاشقی ابلق و مارانتا لوکونورا که برگ‌های زیبا و بی‌خطری دارند، مناسب‌اند و همچنین نخل آرکا و نخل سالن می‌توانند گزینه‌هایی با ظاهری مشابه ولی ایمن‌تر باشند.
پوتوس یا پیچک شیطان
پوتوس یکی از گیاهان آپارتمانی محبوب و همیشه سبز است که برگ‌های قلبی شکل با نوک تیز و رنگ‌ها و طرح‌های متنوعی دارد و به دلیل نیاز کم به مراقبت، در مکان‌های عمومی مثل مراکز خرید و دفاتر بسیار پرطرفدار است.
این گیاه به دلیل وجود کریستال‌های اگزالات کلسیم، برای کودکان و حیوانات خانگی سمی است و می‌تواند علائمی مشابه دیفن باخیا و فیلودندرون ایجاد کند.
زنبق صلح یا اسپات
برگ‌های زنبق صلح یا اسپات، بلند، باریک، سبز تیره و براق با رگه‌های برجسته است. این گیاه حاوی کریستال‌های اگزالات کلسیم است که برای انسان و حیوانات خانگی سمی بوده و خوردن یا تماس با شیره آن می‌تواند علائم ناخوشایندی ایجاد کند.
لازم به ذکر است که زنبق‌های واقعی از خانواده لیلیوم برای انسان سمی نیستند اما برای حیوانات خانگی می‌توانند مضر باشند؛ بنابراین در صورت وجود کودک خردسال یا حیوان خانگی در خانه، مراقبت و آگاهی از نوع گیاه بسیار اهمیت دارد.
گل شیپوری
گل شیپوری گیاهی بومی آفریقای جنوبی است و حاوی کریستال‌های اگزالات کلسیم بوده و به عنوان یک سم خفیف شناخته می‌شود که برای انسان‌ها معمولاً خطری ندارد اما برای کودکان خردسال و حیوانات خانگی، به خصوص گربه‌ها، بسیار سمی و خطرناک است.
این گیاه می‌تواند باعث استفراغ، اسهال، کاهش اشتها، افسردگی و کم آبی بدن در حیوانات خانگی شود و مسمومیت ناشی از آن می‌تواند باعث آسیب کلیوی و حتی مرگ گربه‌ها شود.
گیاه خرزهره
خرزهره، درختچه گلدار زیبا ولی بسیار سمی است که تمام قسمت‌های آن، از جمله برگ‌ها، گل‌ها و حتی شهد آن، حاوی سموم خطرناکی مانند اولئاندرین، اولئوندروسید، نریین و دیژیتوکسیژنین است.
تماس با هر قسمت از این گیاه می‌تواند باعث علائمی مثل دل درد، تهوع، استفراغ، اسهال، تاری دید، راش‌های پوستی، ضربان قلب نامنظم، سرگیجه، تشنج و حتی از دست دادن هوشیاری شود و مسمومیت با آن، نیاز به درمان فوری دارد.
بنابراین، خرزهره باوجود زیبایی‌اش به هیچ وجه نباید در خانه‌هایی که کودک یا حیوان خانگی دارند نگهداری شود.
گل نرگس
گل نرگس در بین خیلی از مردم محبوب است، اما پیاز آن سمی است. پیاز نرگس حاوی کریستال‌های اگزالات کلسیم و آلکالوئید لیکورین است که در صورت تماس با دهان می‌تواند باعث تحریک دهان، ناراحتی معده، تهوع، استفراغ و اسهال شود. همچنین تماس مکرر با پیاز این گیاه ممکن است منجر به التهاب و خارش پوست (درماتیت) شود.
سنبل
گیاه سمی سنبل معمولی و سنبل انگور، دو نوع رایج از گیاهان پیازی هستند که گل‌های زیبایی به رنگ‌های بنفش، سفید یا صورتی دارند. سنبل معمولی گل‌هایی ستاره‌ای شکل دارد، در حالی که سنبل انگور شکوفه‌هایی به شکل خوشه‌های انگور است.
دلیل سمی بودن این گیاهان، وجود ترکیبات اگزالات کلسیم و آلکالوئید لیکورین است که عمدتاً در پیاز گیاه متمرکز شده‌اند و خوردن آن‌ها می‌تواند علائمی مشابه مسمومیت با پیاز گل نرگس ایجاد کند.
گیاه مار یا زبان مادر شوهر
گیاه مار یا زبان مادر شوهر با برگ‌های عمودی و طرح‌های متنوع، گیاهی زیبا اما سمی است. حدود ۷۰ گونه از این گیاه وجود دارد که همه قسمت‌های آن به دلیل وجود ترکیبات ساپونین سمی هستند.
ساپونین‌ها می‌توانند در انسان و حیوانات خانگی باعث ناراحتی دستگاه گوارش، حالت تهوع، استفراغ و اسهال شوند، هرچند علائم در انسان معمولاً خفیف‌تر است.
زاموفیلیا
زاموفیلیا یکی از گیاهان آپارتمانی محبوب و مقاوم است که به دلیل برگ‌های چرمی و مومی شکلش، نیاز کمی به آب و مراقبت دارد و نور را به خوبی منعکس می‌کند.
اما این گیاه سمی است و حاوی ماده‌ای به نام کلسیم اگزالات است که می‌تواند در صورت تماس با پوست باعث تحریک و در صورت بلع باعث درد معده، استفراغ و اسهال شود.
بنابراین هنگام نگهداری زاموفیلیا باید مراقب کودکان و حیوانات خانگی بود و در صورت بروز هرگونه مسمومیت سریعاً به پزشک مراجعه کرد.
نخل ماداگاسکار
نخل ماداگاسکار یک گیاه آپارتمانی زیبا و مقاوم است که به دلیل شباهتش به نخل‌ها این گونه نامیده شده، اما در واقع نخل نیست. این گیاه دارای شیره‌ای سمی است که در گذشته برای ساخت پیکان‌های سمی استفاده می‌شده و می‌تواند باعث مشکلاتی مانند اسهال، استفراغ و ضربان قلب نامنظم شود.
برای نگهداری این گیاه بهتر است آن را در نور زیاد قرار دهید، آبیاری را معتدل و با زهکشی مناسب انجام دهید و هنگام تماس با گیاه از دستکش استفاده کنید تا از اثرات سمی شیره جلوگیری شود.
لیلیوم شرقی
گل لیلیوم شرقی، یکی از محبوب‌ترین و زیباترین گل‌های آپارتمانی است که با رنگ‌های متنوع خود، جایگاه ویژه‌ای در دل علاقه مندان به گل‌ها دارد. با این حال، لیلیوم شرقی سمی است و برای گربه‌ها بسیار خطرناک است؛ خوردن هر قسمت از این گل می‌تواند موجب نارسایی شدید کلیوی و حتی مرگ گربه شود. در انسان نیز مصرف این گیاه ممکن است باعث استفراغ، اسهال و کاهش اشتها شود.
گیاه پاپیتال یا پیچک
گیاه پاپیتال یا پیچک، یکی از گیاهان سمی مقاومی است که به دلیل مقاومت و تحمل خشکی، در اکثر آپارتمان‌ها و باغچه‌ها به راحتی رشد می‌کند. سمی بودن پیچک به مایعی برمی‌گردد که از برگ‌ها و ساقه‌های آسیب دیده آن خارج می‌شود و می‌تواند پوست را تحریک کند.
تماس با این مایع ممکن است باعث خارش، قرمزی، التهاب و تاول زدن پوست شود. اگر برگ‌های پیچک به مقدار زیاد خورده شود، ممکن است باعث مشکلات جدی داخلی مانند تب، مشکلات تنفسی، استفراغ، توهم و تشنج شود.
برای درمان مسمومیت ناشی از این گیاه، در مرحله اول باید پوست آسیب‌دیده را با آب و صابون به خوبی شستشو داد تا از تحریک بیشتر جلوگیری شود. در صورت بروز علائم جدی‌تر مانند مشکلات تنفسی یا تشنج، فوراً باید به پزشک مراجعه کرد تا درمان تخصصی انجام شود.
نخل ساگو یا سیکاس رولوتا
نخل ساگو یا سیکاس رولوتا، به دلیل برگ‌های زیبا و خاص خود، در تزیین دسته گل و تاج گل کاربرد زیادی دارد و هر بار گلدهی آن بین ۲۰ تا ۴۰ برگ تولید می‌کند.
سیکاس رولوتا رشد کند و عمر طولانی دارد، بنابراین نیاز به تعویض گلدان‌های مکرر ندارد. با این حال، تمام بخش‌های این گیاه از جمله دانه، برگ‌ها و ریشه‌ها سمی هستند و می‌توانند باعث علائم مسمومیت مانند استفراغ، اسهال و حتی نارسایی کبدی شوند.
آنتوریوم
گیاه آنتوریوم یکی از گیاهان سمی است که به خاطر گل‌های چرم مانند و قلبی شکلش در تزیین دسته گل عروس و نگهداری در خانه بسیار محبوب است.
با این حال، همه قسمت‌های آنتوریوم سمی هستند و تماس مستقیم با آن می‌تواند باعث التهاب و تحریک پوست، به خصوص در پوست‌های حساس، شود؛ بنابراین هنگام رسیدگی به این گیاه حتماً از دستکش استفاده کنید.
اگر به طور اتفاقی قسمتی از گیاه خورده شود، علائمی مانند سوزش در دهان، تورم، تاول زدن، گرفتگی صدا و مشکل در بلعیدن غذا ایجاد می‌شود. در این شرایط نوشیدن مایعات سرد و مصرف مسکن می‌تواند کمک کننده باشد، اما در صورت شدت علائم بهتر است به پزشک مراجعه شود.
نکات ضروری مربوط به نگهداری گیاهان سمی
اگرچه بسیاری از گیاهان آپارتمانی ظاهری زیبا و دکوراتیو دارند، اما برخی از آن‌ها می‌توانند برای انسان و حیوانات خانگی خطرناک باشند؛ رعایت چند نکته ساده می‌تواند از مسمومیت جلوگیری کند:
- هنگام جابه‌جایی، هرس یا تعویض گلدان حتماً از دستکش باغبانی استفاده کنید تا پوست‌تان با شیره یا برگ سمی تماس نداشته باشد.
- اگر کودک یا حیوان خانگی دارید، گلدان‌ها را در ارتفاع یا مکان‌هایی قرار دهید که در دسترس نیستند.
- حتی اگر با دستکش کار کرده‌اید، شستن دست‌ها بعد از لمس گیاه ضروری است.
- برگ‌ها و گل‌های ریخته شده را سریع جمع کنید.
- از بریدن یا شکستن برگ‌ها خودداری کنید چون شکسته شدن برگ یا ساقه ممکن است باعث ترشح شیره سمی آن‌ها شود.
گیاهان سمی اگرچه زیبایی خاصی به خانه می‌بخشند، اما نیازمند مراقبت ویژه‌ای هستند تا سلامت خانواده حفظ شود. آگاهی از خطرات احتمالی و رعایت نکات ایمنی این مقاله از بخش سبک زندگی گفتنی، بسیار حیاتی است. در مواجهه با هرگونه علائم مسمومیت، سریعاً باید اقدام درمانی انجام شود تا آسیب‌ها به حداقل برسد.
منبع: مجله okala