ناصرالدین شاه قاجار در حال خوشگذرانی: تفرج و گشت و گذار ظاهرا یکی از مهم‌ترین فعالیت‌های ناصرالدین‌شاه در دوران سلطنتش بوده است! این واقعیتی است که سفرنامه‌های به جا مانده از خود شاه و برخی از اطرافیانش گواه آن هستند.
ناصر الدین شاه قاجار
ناصرالدین‌شاه (۲۵ تیر ۱۲۱۰ – ۱۲ اردیبهشت ۱۲۷۵ / ۱۶ ژوئیه ۱۸۳۱–۱ می ۱۸۹۶) که پیش از دوران پادشاهی ناصرالدین میرزا خوانده می‌شد، معروف به «قبلهٔ عالم»، «سلطان صاحبقران» و بعد از کشته شدن توسط میرزا رضا کرمانی «شاهِ شهید»، چهارمین شاه ایران از دودمان قاجار بود. او از ۱۲۲۷ تا ۱۲۷۵ با نزدیک به ۵۰ سال پادشاهی، پس از شاپور دوم ساسانی و تهماسب اول صفوی طولانی‌ترین دورهٔ پادشاهی در میان تمامی شاهان تاریخ ایران را داراست. او به افتخار نیم قرن سلطنت بر ایران، خود را صاحبقران نامید. او همچنین نخستین پادشاه ایرانی بود که خاطرات خود را نوشت. او نخستین پادشاه ایرانی بود که در رأس هیئت حاکمه عازم اروپای نوین شد.
تفریح و گردش در میان شاهان قاجار
به گزارش فرادید؛ اما غیر از سفرنامه‌ها، عکس‌هایی از این سفرها نیز ثبت شده که اغلب آن‌ها را آنتوان سوروگین از عکاسان معروف دوران قاجار گرفته است.
در اینجا پنج مورد از عکس‌های سوروگین را ملاحظه می‌کنید که شاه و اطرافیانش را در تفرج‌گاه‌های مختلف و در حال انجام فعالیت‌های مختلف از هندوانه خوردن گرفته تا خواندن کتاب به تصویر کشیده‌اند. این عکس‌ها در اصل سیاه و سفید هستند و به وسیلۀ نرم‌افزار به صورت رنگی درآمده‌اند. ناصرالدین شاه قاجار در حال گردش و تفریح را ببینید.
ناصرالدین شاه قاجار در حال خوشگذرانی:
در عکس اول که مکان دقیق آن معلوم نیست و ممکن است محوطۀ یکی از کاخ‌ها یا یکی از تفرج‌گاه‌های خارج از شهر باشد، ناصرالدین‌شاه و درباریان در حالی در مقابل دوربین عکاس ژست گرفته‌اند که یک سینی خالی و چند نیمۀ هندوانه در مقابل آن‌ها بر روی چمن‌ها دیده می‌شود. خود شاه در این تصویر بر روی چهارپایۀ کوچکی نشسته که آن را معمولا در تفرجگاه‌ها به همراه داشته و در بعضی از عکس‌های دیگر نیز دیده می‌شود.
ناصرالدین شاه قاجار در حال خوشگذرانی
عکس دوم مربوط به مسیر سفر به دشت لار است. در این عکس شاه مانند همراهانش سوار بر اسب است و با چتری که بالای سر دارد از دیگران قابل تشخیص است. پسر نوجوانی که در سمت راست شاه سوار بر اسب سفید دیده می‌شود عزیزالسلطان یا ملیجک دوم است که از خردسالی در نزد شاه بسیار محبوب بود. دشت لار از شکارگاه‌های همیشگی ناصرالدین شاه به شمار می‌آمد.
ناصرالدین شاه قاجار در حال خوشگذرانی
عکس سوم در دشت لار و به طور خاص در منطقۀ یورت خانلرخان گرفته شده. تاریخ این عکس به خرداد یا تیر سال ۱۲۶۹ شمسی برمی‌گردد؛ یعنی شش سال قبل از ترور ناصرالدین‌شاه. شاه در این تصویر در زیر سایبان و کنار رودخانه نشسته است. شخصی که در کنار شاه بر روی زمین نشسته عبدالعلی خان ادیب‌الملک است که در حال خواندن کتابی برای شاه به نظر می‌رسد.
ناصرالدین شاه قاجار در حال خوشگذرانی
چهارمین عکس مربوط به تفرج شاه و درباریان در منطقۀ شمیران است. آبشار شمیران یکی از مقاصد تفریحی محبوب ناصرالدین‌شاه بود. صندلی کوتاه و مخملی شاه در این عکس نیز دیده می‌شود.
ناصرالدین شاه قاجار در حال خوشگذرانی
عکس پنجم نیز در مقابل آبشار شمیران گرفته شده است. در این عکس شاه به همراه درباریان در مقابل دوربین عکاس ایستاده است. در این عکس در دست یکی از افرادی که در سمت راست شاه ایستاده یک دوربین شکاری زیبا دیده می‌شود. نفر دیگر هم چتر شاه را در دست دارد.
عکس آخر به احتمال زیاد در جریان یکی از سفرهای کوتاه شاه در حوالی تهران گرفته شده است. در این تصویر خود شاه بر روی صندلی نشسته و به دوربین نگاه می‌کند. کودکی که در سمت راست شاه ایستاده عزیزالسلطان معروف به ملیجک دوم است.
در این تصویر درباری‌ها و آشپزهای قصر در حال تهیۀ مقدمات غذا هستند. عده‌ای در حال پوست کندن بادمجان هستند و برخی مخلفات هم در سینی‌هایی گذاشته شده و برای ریختن در دیگ غذا آماده شده‌اند.
منبع: فرادید
