درمان وسواس فکری +علائم و نشانه های آن

درمان وسواس فکری: مطالعات اپیدمیولوژیک اخیر نشان داده است که وسواس فکری (OCD) چهارمین اختلال روانپزشکی شایع (پس از سوء مصرف مواد، فوبیاهای خاص و افسردگی شدید) است. OCD اغلب یک اختلال مزمن است که در صورت عدم تشخیص و درمان مناسب عوارض قابل توجهی ایجاد می کند. درمان وسواس فکری (درمان اصلی) شامل درمان شناختی رفتاری و مدیریت دارو است. علی‌رغم روش‌های درمانی مؤثر، بسیاری از بیماران فقط یک پاسخ جزئی نشان می‌دهند یا به داروهای موجود مقاوم هستند. برای این افراد، تعدادی از درمان های جایگزین و تجربی وسواس فکری، امید جدیدی را ارائه می دهد.

در بخش سلامت از سری مطالب بیماری ها از مجله گفتنی به درمان وسواس فکری موضوعی است که در این نوشته به بررسی آن می‌پردازیم.

اختلال وسواس فکری (OCD) یک اختلال شایع، مزمن و طولانی مدت است که در آن فرد افکار (وسواس) ویا رفتارهایی (اجبار) غیرقابل کنترل و تکرار شونده دارد که میل به تکرار آنها را دارد. افراد مبتلا به OCD ممکن است علائم وسواس، اجبار یا هر دو را داشته باشند. این علائم می تواند در تمام جنبه های زندگی مانند کار، مدرسه و روابط شخصی تداخل ایجاد کند. وسواس فکری، اصرار یا تصاویر ذهنی مکرر است که باعث اضطراب می شود. علائم رایج عبارتند از:

• ترس از میکروب یا آلودگی
• افکار ممنوعه یا تابو ناخواسته شامل رابطه جنسی، مذهب یا آسیب
• افکار پرخاشگرانه نسبت به دیگران یا خود
• داشتن چیزهایی متقارن یا در نظم کامل

درمان وسواس فکری با روان درمانی

درمان وسواس فکری با روان درمانی رویکردهای مختلفی دارد که در مورد هر یک موارد لازم را بیان می‌کنیم.

درمان روان‌پویشی

درمان روان‌پویشی، یکی از رویکردهای موثر در درمان وسواس فکری و عملی است. هدف اصلی این درمان، شناسایی و حل تعارضات درونی فرد است که به شکل ناهوشیار و ناخودآگاه در بروز وسواس موثر است. درمان روان‌پویشی بر این اصل تمرکز دارد که وسواس‌و رفتارهای ناشی از آن برگرفته از نیازها و تمایلات ناهشیار فرد هستند.

در این روش، با تحلیل روابط فرد با خود، دیگران و جهان اطراف، تلاش می‌شود تا الگوهای ناهشیاری که به وسواس منجر شده‌اند، روشن شوند. در این روش، از طریق بحث‌ و تفسیر رویاها، فرد را به درک عمیق‌تری از خود و عوامل ناهشیاری که در پشت وسواس قرار دارند، می‌رساند. به علت ماهیت عمیق و پیچیده رویکرد روان‌پویشی، این درمان معمولا زمان بر است و برای نتیجه گرفتن باید به شکل مداوم ادامه پیدا کند.

درمان شناختی رفتاری (CBT)

درمان شناختی رفتاری (CBT) به شما کمک می کند تا با مثبت اندیشی، مشکلات خود را مدیریت کنید. شما را از الگوهای رفتاری غیر مفید رها می کند. پیشگیری از مواجهه و پاسخ (ERP) نوعی از CBT است که برای درمان OCD استفاده می شود. شما یاد می گیرید که محرک های افکار و رفتارهای خود را درک کنید. این اجازه می دهد تا افکار وسواسی بدون خنثی کردن آنها با رفتارهای اجباری رخ دهند. به این حالت قرار گرفتن در معرض درجه بندی می گویند.
ابتدا با موقعیت هایی شروع می کنید که کمترین اضطراب را برای شما ایجاد می کنند. این کار را قبل از رفتن به سمت افکار دشوارتر انجام می دهید. درمان می تواند دشوار باشد و ممکن است ترسناک به نظر برسد، اما افراد بهتر می شوند.

مواجهه و جلوگیری از پاسخ (ERP)

روش رویارویی و جلوگیری از پاسخ (ERP) یکی دیگر از روش‌های موثر در درمان وسواس فکری و عملی است. در این روش، فرد با مواجهه آرام و تدریجی با وسواس‌های خود و ممانعت از انجام کارهای وسواسی، به تدریج از ترس و اضطراب خود رها می‌شود. این روش به فرد کمک می‌کند تا الگوی وسواسی خود را به چالش بکشد و در نهایت آن را کنترل نماید.

با این حال، مهم است که درمانگران در اعمال ERP، علت وسواس را بررسی کرده و به شناخت عوامل ناهشیار و آگاهی از آن‌ها بپردازند. بدون توجه به علل وسواس، تنها اعمال ERP ممکن است باعث شکست درمان و حتی تشدید علائم وسواسی شود. درمانگران باید ترکیبی از روش‌های مختلف مانند CBT و رویکرد روان‌پویشی را در نظر بگیرند تا بهترین نتایج در درمان وسواس دست یابند. همچنین، همکاری و تعامل فعال بین درمانگر و مراجعه‌کننده در این روند بسیار اهمیت دارد.

هیپنوتیزم درمانی

درمان وسواس فکری با هیپنوتیزم یکی دیگر از شیوه‌های مورد استفاده برای درمان است. هیپنوتیزم درمانی یک روش مکمل است که می‌تواند است در درمان وسواس موثر باشد. تحقیقات نشان داده است که ترکیب هیپنوتیزم با روش‌های درمان روان‌پویشی، درمان شناختی رفتاری و رویارویی و جلوگیری از پاسخ (ERP) می‌تواند اثربخشی این روش‌ها را در درمان وسواس افزایش دهد.

هیپنوتیزم درمانی بر اساس استفاده از فرآیند تغییر آگاهی و توجه عمدی استوار است. این روش می‌تواند به فرد کمک کند تا به طور عمیق‌تری درک کند و نیازها، تمایلات و باورهای ناهشیار خود را تغییر دهد. همچنین، با استفاده از هیپنوتیزم می‌توان تمرکز و تمایلات فرد را به سمت تغییر رفتار و کنترل وسواس هدایت کرد.

مهم است به یاد داشته باشید که هیپنوتیزم درمانی تنها بخشی از درمان وسواس است و نباید به عنوان روش اصلی در نظر گرفته شود. معمولا، درمانگران از ترکیبی از روش‌ها و تکنیک‌های مختلف برای بهبود وسواس استفاده می‌کنند و انتخاب روش‌های مناسب بستگی به نیازها و شرایط هر فرد دارد.

درمان وسواس فکری با دارو درمانی

برخی از داروها، به ویژه داروهای ضد افسردگی که بر سیستم سروتونین تأثیر می گذارند، علائم OCD را کاهش می دهند. این دارو فقط توسط پزشک قابل تجویز است. عوارض جانبی داروهای ضد افسردگی ممکن است شامل تهوع، سردرد، خشکی دهان، تاری دید، سرگیجه و خستگی باشد. این اثرات اغلب پس از چند هفته اول درمان کاهش می یابد. اگر عوارض جانبی شما شدید است یا برای مدت طولانی ادامه دارد، باید این موضوع را با پزشک خود در میان بگذارید.

معمولا چندین هفته طول می کشد تا دارو اثراتی را ایجاد کند. هنگام کاهش یا قطع دارو، دوز باید به آرامی تحت نظارت پزشک کاهش یابد. تحقیقات نشان داده است که کودکان مبتلا به تب روماتیسمی که مبتلا به کوریا سیدنهام می‌شوند در معرض خطر ابتلا به OCD هستند، بنابراین درمان زودهنگام با آنتی‌بیوتیک‌ها ممکن است احتمال تفکر وسواسی در آینده را کاهش دهد.

نتیجه‌گیری

درمان وسواس فکری با استفاده از روش‌های مختلف مانند درمان روان‌پویشی، درمان شناختی رفتاری، رویارویی و جلوگیری از پاسخ (ERP) و هیپنوتیزم درمانی می‌تواند موثر باشد. شناسایی و حل تعارضات درونی، تغییر آگاهی و توجه، تغییر الگوهای ناهشیار می‌توانند بهبود وسواس را به ارمغان بیاورند.

ممکن است، درمانگران برای درمان وسواس فکری از یکی از این روش‌ها یا تلفیقی از روش‌های مختلف را برای هر فرد انتخاب کنند. هر فرد دارای نیازها و شرایط خاصی است و این روش‌ها باید با توجه به شرایط و وضعیت آنان انتخاب و اعمال شود. همچنین، همکاری صادقانه و مداومت بین فرد و درمانگر در طول درمان بسیار اهمیت دارد.