بز یکی از اولین حیواناتی بود که توسط انسان اهلی شد – حدود ۹ هزار سال پیش، همراه با خوک و گوسفند. قبل از این حیوانات فقط سگ یار و یاور انسان می شد. و بنابراین، هیچ چیز شگفت انگیزی در این واقعیت وجود ندارد که بز ها به شدت وارد فرهنگ بشری شده اند: در اینجا شما قربانی های بت پرست ها و طنزهای یونان باستان درباره ی بز و شکوه نه چندان خوشایند بز در مسیحیت را دارید. بزها با شیطان بر روی بسیاری از نشان های قرون وسطایی خودنمایی می کنند. اما امروزه نه به تاریخ بز اهلی، بلکه به زیست شناسی آن علاقه مندیم. با بخش تازه ها همراه باشید.
مردمک های مستطیلی به بزها محدود نمی شوند.
هر روز صبح وقتی در آینه به خودمان نگاه می کنیم، هر کدام از ما به نوعی به این موضوع عادت کرده ایم که مردمک چشم ها گرد است. به همین دلیل است که بسیاری از افرادی که از نزدیک با بز خانگی برخورد نکرده اند از دیدن مردمک های مستطیل شکل آنها بسیار متعجب می شوند.
به نظر می رسد نه تنها غیر معمول، بلکه حتی کمی ترسناک است! اگر غرش غیرانسانی وحشتناکی را که بزها می توانند ایجاد کنند به این اضافه کنیم، هیچ چیز شگفت انگیزی در این واقعیت وجود ندارد که چرا در اروپای قرون وسطی این حیوان تقریباً یک فرزندان شیطان محسوب می شد. اما هنوز: چرا یک بز اهلی چنین مردمک عجیبی دارد؟
این مردمک ها به حیوان این امکان را می دهد که اطراف خود را ببینید
به یاد بیاورید که مردمک برای جذب نور توسط چشم ضروری است، که بعداً به تشکیل تصویری روی شبکیه در پشت چشم کمک می کند. به همین دلیل است که مردمک چشم همیشه تیره است. اطراف مردمک تیره یک عنبیه رنگی است. انقباض و انبساط هر دو عنصر چشم به شما امکان می دهد میزان نوری که به شبکیه می رسد را کنترل کنید. بنابراین، به عنوان مثال، در نور کم، مردمک همه حیوانات منبسط می شود. در مورد شکل مردمک، ویژگی های تکاملی دیکته می شود. در بین پستانداران، سه نوع مردمک رایج است: گرد، عمودی و مستطیلی/بیضی شکل.
اکثر شکارچیان مردمک هایی دارند که یا گرد یا عمودی هستند
مردمک های مستطیلی و بیضی شکل در طبیعت مشخصه اکثریت قریب به اتفاق پستانداران گیاهخوار هستند. بزها، گاو، اسب، گوسفند، آهو، گوزن، آنتلوپ، گاومیش و حتی خوک. لیست را می توان برای مدت طولانی ادامه داد. طبیعت به همه اینها و بسیاری از گیاهخواران دیگر مردمک های مستطیلی برای بقای بهتر داده است.
این شکل مردمک ها، همراه با محل چشم ها در کناره های سر، به اکثر گیاهخواران زاویه دید عالی می دهد. هرچه وسعت اطراف خود را بیشتر ببینید، احتمال اینکه یک شکارچی گرسنه یواشکی به سمت آنها بیاید، کمتر می شود. بنابراین مثلاً یک بز اهلی با در نظر گرفتن دید محیطی ۳۲۰-۳۴۰ درجه اطراف خود را می بیند!
به همین دلیل است که نزدیک شدن به حیوان بدون توجه حتی از پشت سر بسیار دشوار است. برای مقایسه: گربه ها فقط ۲۰۰ درجه اطراف خود را می بینند و انسان ها ۱۸۰ درجه. در این حالت، شکل یک مردمک مستطیلی می تواند به طور موقت به یک مردمک گرد تبدیل شود. اغلب این اتفاق زمانی می افتد که حیوان در تاریکی است.
شکل مردمک نتیجه سازگاری است
در مورد مردمک های عمودی و گرد، آنها اغلب در شکارچیان یافت می شوند. مردمک های عمودی عمدتاً مشخصه گونه هایی هستند که شبگرد هستند و در تاریکی شکار می کنند: بسیاری از گربه سانان و بیشتر خزندگان دقیقاً این شکل را دارند. مردمک های گرد مشخصه شکارچیانی است که عمدتاً سبک زندگی روزانه یا مختلط دارند: گربه های بزرگ (شیرها و ببرها)، گرگ ها و البته انسان .
