سرمایه‌گذاری روی طلا: طرح مالیات بر عایدی سرمایه طلا و الزام ثبت معاملات چه تغییراتی در بازار به‌وجود می‌آورد؟ قرار است چه کسانی نقره‌داغ شوند و سرمایه‌گذاران واقعی چطور می‌توانند همچنان محترمانه به فعالیت خود ادامه دهند؟ طرح مالیات بر عایدی سرمایه طلا تقریبا بی‌رحمانه نوشته شده اما نوک تیز پیکان را سمت گروهی خاص نشانه رفته‌اند.
طرح مالیات بر عایدی سرمایه برخلاف نسخه‌هایی مثل طرح مالیات بر خانه‌های خالی، پشتوانه و ضمانت اجرایی هم دارد. چون از همین حالا طلافروش‌ها موظف شده‌اند معاملات خود را در سامانه جامع تجارت ثبت کنند و گزارش دهند به کی چقدر طلا فروخته‌اند و از چه کسی چه میزان طلا خریداری کرده‌اند. پس مو لای درزش نمی‌رود و به احتمال زیاد سوداگران بازار طلا این مرتبه دیگر واقعا در تله افتاده‌اند، اما تکلیف مردم عادی چه می‌شود؟
طرح مالیات بر عایدی سرمایه طلا
طرح مالیات بر عایدی سرمایه احتمالا بر ۹۹ درصد افراد جامعه تاثیری نخواهد داشت، اما بدجوری حال کسانی که قصد دارند با سوداگری، در بازار طلا پول روی پول بگذارند را می‌گیرد.
طرح مالیات بر عایدی سرمایه به‌زبان ساده مشمول عایدی حاصل از خرید و فروش چند دسته از کالا‌ها به تناسب مدت زمان مالکیت می‌شود. این دسته‌بندی شامل املاک، خودرو، انواع ارز و طلا و سکه و نقره و پلاتینیوم خواهد بود. افرادی که هر کدام از دارایی‌هایی که در فهرست بالا وجود دارد را در مدت زمان کمتری از سه سال نزد خود نگه‌دارند و بخواهند به این موارد به چشم کالای سرمایه‌ای با هدف کسب سود نگاه کنند، باید مالیات بپردازند.
مالیات بر عایدی سرمایه طلا، وقتی مثل شمشیر داموکلس بالای سر سوداگران ظاهر می‌شود که برای خرید و فروش بیش از ۱۵۰ گرم طلا اقدام کنند. بر اساس اقداماتی که انجام شده است، طلافروشان ملزم به صدور فاکتور الکترونیک هستند و باید مبلغ، گرم، خریدار و فروشنده را در این فاکتور‌ها مشخص کنند. اگر فردی صاحب بیش از این میزان از طلا است باید مالیات عایدی بر سرمایه بپردازد.
مالیات بر سرمایه طلا برای چنین افرادی تقریبا بی‌رحمانه تعیین شده است. اگر تملک بیش از ۱۵۰ گرم طلا در زمان کمتر از سه سال اتفاق افتاده باشد، قیمت درج شده در آخرین صورتحساب الکترونیکی خرید، مبنای اعمال مالیات در نظر گرفته می‌شود. در صورتی که دوره تملک دارایی بیش از سه سال باشد، قیمت روز دارایی‌های در سه سال قبل یا مبلغ مندرج در صورتحساب الکترونیکی خرید (هر کدام که بیشتر باشد) مبنای محاسبه عایدی سرمایه قرار می‌گیرد.
زمانی که افراد از طلافروشی یا صرافی خرید می‌کنند باید براشان صورتحساب الکترونیکی صادر شود. خیلی‌ها پول‌های خود را تبدیل به طلا و ارز می‌کنند که این افراد سودی عایدشان می‌شود. این سود، یعنی مابه‌التفاوت خرید و فروش را از سرمایه‌ای که اندوخته کردند، باید مالیات آن پرداخت شود. این قانون در مورد ورود و خروج طلا به کشور از قبل هم وجود داشت. می‌شود گفت خروج از کشور و یا ورود طلا به کشور تا ۱۵۰ گرم معاف از تعرفه گمرکی است. اما اگر این میزان بیشتر باشد، افراد باید مالیات پرداخت کنند.
مالیات بر سرمایه طلا تلاش می‌کند روی بازار تاثیری نگذارد. قانون مالیات بر عایدی سرمایه قرار است به‌هرحال از انباشت سرمایه در دست مردم جلوگیری کند و نگذارد افراد پول‌های خود را به طلا و ارز تبدیل کرده و در خانه نگهداری کنند. این یک راهی است که افراد پول خود را یا سهام در بورس بخرند یا در بانک بگذارند که از آن سرمایه بشود در تولید در داخل کشور استفاده شود. به نوعی، از انباشت سرمایه در منازل یا در دست کسانی که فعالیت اقتصادی نمی‌کنند، جلوگیری شود.
تنگ شدن حلقه محاصره برای سوداگران بازار طلامالیات بر سرمایه طلا برای سوداگران تقریبا بی‌رحمانه تعیین شده است
مالیات عایدی سرمایه طلا قرار است براساس فاکتور‌های خرید اعمال شود. بر اساس دستوری که اخیرا به اصناف و به خصوص صنف طلا و سکه داده شده، کسانی که فعالیت اقتصادی در باب سکه و طلا دارند، باید موجودی طلای خود و میزان دادوستد آن در سامانه ثبت کنند. اگر طلا و ارزی خارج از این سامانه وجود داشته باشد، قاچاق محسوب می‌شود و قانون مبارزه با طلا و ارز را اجرا می‌کنند. وقتی که یک طلافروش یا سکه‌فروش معامله‌ای انجام می‌دهد و برای مثال ۱۰ سکه به یک شخص می‌فروشد، این ۱۰ سکه را باید از موجودی خود کم کند. کسی هم که سکه‌ها را می‌خرد، باید کدملی خود را ثبت کند. این سامانه از قبل طراحی شده اما مکمل قانون مالیات بر عایدی سرمایه است. یعنی قبلا این موضوع پیش‌بینی شده که باید دادوستد‌های واحد‌های مجاز طلا و سکه در سامانه کالا ثبت و دادوستد‌ها نیز ثبت شود تا خریدار و فروشنده مشخص باشد؛ بنابراین بحث فاکتورسازی منتفی می‌شود.
مالیات بر عایدی سرمایه طلا در شرایطی که اقتصاد کشور تورم‌های بالای ۴۵ درصد را تجربه می‌کند اعمال می‌شود و مخالفانی دارد. اما از نظر دولت، تورم همیشه برای عده‌ای درآمدی ایجاد می‌کند که می‌شود از آن مالیات دریافت کرد. موافقان می‌گویند هدف از این قانون جلوگیری از انباشت سرمایه و تضعیف تولید است و در صورت اجرای موفق آن شاید بتوان اقتصاد کشور را از رکود خارج کرد.
سود سه‌ساله سرمایه‌گذاری روی سکه امامی در حال حاضر به ۳۳۰ درصد می‌رسد. این عدد برای سکه بهار آزادی طرح قدیم، معادل ۲۸۰ درصد است. خریداران نیم‌سکه در عرض سه‌سال ۳۵۰ درصد سود کرده‌آند و اگر سه‌سال پیش ربع سکه خریده بودید الان ۴۳۰ درصد سود نصیب‌تان شده است. سکه گرمی ظرف سه‌سال گذشته ۵۳۰ درصد سود برای سرمایه‌گذاران خود به ارمغان آورده!
طرح شفافیت معاملات طلا با کمک سامانه تجارت
دریافت مالیات از عایدی سرمایه طلا، یک طرح مکمل نظارتی دارد. معاملات بازار طلا قرار است به‌زودی با استفاده از طرح ثبت معاملات انواع طلا در سامانه جامع تجارت شفاف شود. موضوع حداقل برای مردم عادی پیچیده و تاحدودی رازآلود است به‌همین خاطر تلاش می‌کنیم موضوع را با زبانی ساده بررسی کنیم.
آمار خرید و فروش طلا و میزان معاملات و دادستد‌های طلا در کشور تاکنون مشخص نبود، اما الزامی شدن ثبت معاملات طلا مشمول سکه، طلای آب شده و مصنوعات طلا و دیگر فلزات گرانبها این مشکل را حل می‌کند. طبق قانون، طلافروش‌ها باید مقدار طلا و موجودی سکه خود را در سامانه جامع تجارت ثبت کنند و موقع فروش نام و کدملی مشتری که طلا و سکه می‌خرد را نیز در سامانه ثبت کنند. تقریبا شکی نیست که همه‌چیز به طرح مالیات بر عایدی سرمایه ارتباط دارد.
طرح ثبت معاملات طلا هفته گذشته توسط معاونت اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم قوه قضاییه با ارسال پیامکی به اعضای اتحادیه طلافروش‌ها ابلاغ شد. از آن‌ها خواسته‌اند معاملات انواع طلا مثل مصنوعات، آب شده، شمش و انواع سکه را در سامانه جامع تجارت ثبت کنند. اگر فروشنده‌ای بخواهد رندی به‌خرج دهد موجودی طلایش به‌عنوان قاچاق ضبط می‌شود و تازه باید اندازه ارزش کالا جریمه بدهند.
تمام واحد‌های صنفی که سکه می‌فروشند باید در فروشگاه خود یک پوستر نصب کنند که روی آن ضوابط خرید و فروش سکه نوشته شده است. اتاق اصناف ایران هم در اطلاعیه‌ای، ضوابط جدید خرید و فروش سکه را اطلاع‌رسانی کرده است تا مشتریان نیز در جریان باشند بابت چی استنطاق می‌شوند.
تنگ شدن حلقه محاصره برای سوداگران بازار طلاسرمایه‌گذاری در صندوق‌های طلا مزایای زیادی دارد؛ به‌عنوان مثال از مالیات معاف است
فروش سکه به مردم از این به‌بعد تنها با دریافت کد ملی و شماره تلفن همراه که به نام خریدار باشد انجام می‌شود. زمان فروش سکه باید برای معامله‌ای که انجام شده حتما فاکتور صادر کنند که از سامانه جامع تجارت قابل استعلام باشد. در این فاکتور نام و کد ملی مشتری ثبت می‌شود. اگر مشتری فاکتور نداشته باشد، زمان فروش سکه طلا به‌دردسر خواهد اتفاد و واحد‌های صنفی از او سکه نمی‌خرد.
واحد‌های صنفی که مجاز به فروش سکه هستند باید تمام معاملات که با دیگر اعضای صنف انجام می‌دهند را در سامانه جامع تجارت ثبت کنند. اتاق اصناف ایران اعلام کرده ارائه فاکتور قابل استعلام امکان خرید و فروش امن برای مشتریان و اعضای صنفی را فراهم می‌کند و همچنین اگر کسی کالای تقلبی بفروشد امکان بررسی شکایات مشتری‌ها با استفاده از شماره یکتا فاکتور یکپارچه از سامانه خیلی راحت‌تر و به نفع مشتری است.
سرمایه‌گذاری در بازار طلا غیرممکن می‌شود؟
خرید سکه و طلا به‌شکل فیزیکی و به‌قصد کسب سود با قوانینی مثل مالیات بر عایدی سرمایه طلا و ثبت معاملات طلا در ابعاد کلان دیگر باب میل سوداگران نخواهد بود، اما مردم عادی هنوز می‌توانند با کمک شیوه‌های مدرن به سرمایه‌گذاری در بازار طلا بپردازند.
صندوق سرمایه‌گذاری طلا یکی از این راهکار‌ها است. این صندوق‌ها اجازه دارند حداقل ۷۰ درصد از دارایی‌هایشان را که توسط مشتریان تامین می‌شود به جای خرید سهام، روی وجه نقد و اوراق مبتنی بر سکه طلا سرمایه‌گذاری کرده و مابقی آن را صرف خرید اوراق با درآمد ثابت کنند.
مدیر صندوق، سکه‌های مورد نظر خود را از بازار یا بانک گارگشایی می‌خرد و در یک بانک خاص (با توجه به نوع سرمایه‌گذاری، بانک نیز متفاوت است) سرمایه‌گذاری می‌کند. بخش عمده‌ای از سرمایه‌گذاری این صندوق‌ها روی گواهی سکه طلاست. چون قیمت طلا به دو مولفه نرخ دلار و اونس جهانی وابسته است، خرید صندوق طلا یک سرمایه‌گذاری غیرمستقیم روی ارز و طلای جهانی به‌حساب می‌آید و سود آن نیز وابسته به این دو پارامتر است.
سرمایه‌گذاری در صندوق‌های طلا، مزایای زیادی دارد؛ از جمله اینکه مشکلات خرید فیزیکی طلا و احتمال کلاهبرداری از بین خواهد رفت. همچنین کارمزد معاملات برای صندوق‌های طلا تنها مبلغ ۱۵ صدم درصد است. یکی دیگر از مزایای صندوق‌های طلا، خرید و فروش آسان و غیرحضوری است. همچنین این صندوق‌ها نقدشوندگی بسیار بالایی دارند. فقدان محدویت در مبلغ سرمایه‌گذاری نیز جزو مهم‌ترین مزیت‌های این صندوق‌هاست. برای نمونه هر فرد با حداقل مبلغ ۵۰۰ هزار تومان می‌تواند در این صندوق‌ها سرمایه‌گذاری داشته باشد. مدیریت حرفه‌ای نیز از مزایای سرمایه‌گذاری در این صندوق‌ها به حساب می‌آید.
صندوق طلا تقریبا بدون عیب‌ونقص است اما با توجه به شرایط اقتصادی کشور و البته نوع سرمایه‌گذاری صندوق‌های طلا که در بلندمدت سودده هستند، امکان دارد سرمایه‌گذاران در کوتاه‌مدت به‌واسطه نوسان قیمت طلا محمل زیان شوند. نکته اساسی اینجاست که سود صندوق طلا بر اساس نوسان قیمت سکه و طلا تعیین می‌شود و سود تضمین شده‌ای ندارند.
صندوق طلا را می‌توان یکی از سودآورترین و مهم‌ترین صندوق‌های سرمایه‌گذاری دانست که با استفاده از طلا سرمایه‌گذاری غیرمستقیم اما سودآوری برای سهامداران بورسی فراهم می‌کند. در حال حاضر ۱۰ صندوق در بازار سرمایه درج شده. نماد صندوق‌های قابل معامله در بازار سرمایه، شامل طلا، عیار، زر، کهربا، گوهر، مثقال، ناب، گنج، نفیس و زرفام هستند. در بین این صندوق‌ها، طلا و عیار بیشترین ارزش معاملاتی را دارند.
گواهی سپرده سکه طلا، گواهی سپرده شمش طلا، قرارداد آتی، اختیار معامله و سلف دیگر روش‌های سرمایه‌گذاری بورسی روی طلا هستند که به‌عنوان رقیب صندوق طلا فعالیت می‌کنند. خبر خوب اینکه سرمایه‌گذاری روی طلا با کمک این روش‌ها و ابزار‌های نوین همچنان بدون ایجاد خطر کلان برای اقتصاد کشور امکان‌پذیر خواهد بود.
