غده تیروئید

غده تیروئید یا سپردیس غده‌ای پروانه‌ای شکل است که در قسمت عرضی حنجره، در جلوی گلو قرار گرفته‌است.

جایگاه و وظیفه غده تیروئید

این غده جزء بزرگ‌ترین غدد اندوکرین بوده و از دو لوب تشکیل شده‌است. وزن تیروئید حدود بیست و پنج گرم و اندازه آن در مردان بزرگتر است. اندازه تیروئید در زنان، در دوران قاعدگی و حاملگی افزایش می‌یابد. تیروئید در قسمت مرکزی دارای ایسموس (تنگه) است که سبب اتصال دو لوب تیروئیدی به یکدیگر می‌شود. ممکن است گاهی لوب سومی هم به شکل هرمی از ایسموس یا دو لوب اصلی دیگر بیرون بزند. در بعضی موارد توده‌های کوچکی از جنس بافت تیرویید در اطراف غده مشاهده می‌شود که به غده اصلی اتصالی ندارند و با نام غدد اکسسوری (فرعی) تیروئیدی شناخته می‌شوند.

واحدهای تشکیل دهنده غده تیروئید آسینوس یا فولیکول است و در قسمت مرکزی آن پروتئین‌های کلوئیدی قرار دارد که خود به عنوان انبار ذخیره هورمون تیروئید استفاده می‌شود. چهار عملکرد اصلی تیروئید عبارت است از:

جذب و انتقال ید
ساخت و ترشح تیروگلوبین
اتصال ید به تیروگلوبین به منظور ساخت هورمون‌های تیروئیدی
ترشح هورمون تیروئید به دستگاه گردش خون

هورمون‌های تیروئیدی

هورمون‌های تیروئیدی شامل تیروکسین یا T۴، تری یدوتیرونین یا T۳ و تری-یدوتیرونین وارون یا RT۳ هستند، که هورمون کلسیتونین نیز توسط غده تیروئید سنتز می‌شود. از هورمون‌های تیروئیدی ذکر شده T۴ به مقادیر بالا ترشح می‌گردد اما T۳ بیشترین فعالیت و RT۳ کمترین مقدار را دارا است.

اگر ایرادی در عملکرد هورمون های تیروئید ایجاد شود، باعث بروز بیماری تیروئید می شود که نشانه های آن به شرح زیر است: