اضطراب کودکان: چرا بچه‌ها می‌گویند دلمان درد می‌کند؟

اضطراب کودکان: اضطراب در کودکان همراه با دل‌درد است! عارضه‌ای که بین بیشتر کودکان رواج دارد. بنا بر تحقیقاتی که انجام شد، ۳۰ درصد از کودکانی که تحت مصاحبه قرار گرفتند،

قبل از رسیدن به سن ۱۸ سالگی دچار اختلالات اضطراب و استرس شده بودند و ۸۰ درصد از آنها تحت مداوا قرار نگرفته بودند. دلایل زیادی وجود دارد که این عارضه رخ می‌دهد و یکی از آنها این است که خانواده تشخیص نمی‌دهند کودکشان دچار اضطراب شده است. مثلا، اضطراب آنها با دل‌درد معمولی اشتباه گرفته می‌شود و به آن روش درمان می‌شود. در بخش سبک زندگی از سری مطالب مهارت های زندگی با اضطراب کودکان بیشتر آشنا شوید. با مجله گفتنی همراه باشید.

اضطراب کودکان

امیدواریم که شما بتوانید با کمک علائمی که ذکر می‌کنیم تشخیص دهید که کودکتان دچار اضطراب شده و به آنها کمک کنید تا با این عارضه روانی مقابله کنند. می‌خواهیم به شما بگوییم که چرا کودکتان وقتی حس اضطراب دارد به شما می‌گوید دل‌درد یا معده‌درد دارد و نمی‌گوید مضطرب و پریشان‌حال است.

ممکن است کودکان اضطراب داشته باشند اما ندانند که اضطراب چیست

اضطراب کودکان: کودکان ممکن است وقتی دچار اضطراب می‌شوند بگویند دل‌درد دارند و واقعا همین حس در بدنشان ایجاد شود زیرا اضطراب یا استرس خودش را به این شکل نشان می‌دهد. این علائم روشی است که بدن به شما نشان دهد تهدیدی وجود دارد که باید با آن مبارزه کنید. از آنجا که کودکان در واقع نمی‌فهمند که از نظر عاطفی و روانی چه اتفاقی برای آنها افتاده است، فقط به والدینشان تجربیات فیزیکی یا جسمی خود را که همان دل‌درد است منتقل می‌کنند.

علامت‌های دیگری نیز وجود دارد که به شما نشان می‌دهد فرزندتان دچار اضطراب شده است. این علائم عبارت‌اند از:
کودکان مضطرب معمولا به خودشان سخت می‌گیرند. این بچه‌ها به شدت کمال‌گرا هستند و اگر فکر کنند کاری را نمی‌توانند به خوبی انجام دهند، حتما باید از یکی از والدین بخواهند که آن را برایشان انجام دهد. حتی ممکن است معذرت‌‌خواهی کنند یا مدام در پی تایید شدن یا اطمینان از جانب شما باشند.
کودکان مضطرب کمتر گرسنه می‌شوند زیرا اضطراب باعث کند شدن هضم و گوارش غذا می‌شود.
کودکان مضطرب ممکن است احساس خستگی کنند اما به سختی خوابشان ببرد.
سردرد، احساس گرما، سختی تنفس، درد در قفسه سینه، سرگیجه و لرز می‌تواند علائم حمله اضطرابی و استرسی باشد.
کودکان مضطرب ممکن است تحریک‌پذیر و زودرنج شوند، گریه کنند، کج خلق شوند و قهر کنند.

کودکان مضطرب دلشان نمی‌خواهد به مدرسه بروند یا با دوستان خود معاشرت کنند.
کودکان مضطرب بی‌قرار هستند و نمی‌توانند تمرکز حواس داشته باشند.
کودکان مضطرب همیشه نگران هستند. آنها سؤالاتی می‌پرسند که با «چی میشه اگه…؟» همراه است و نگران چیزهایی هستند که در آینده رخ خواهد داد. حتی ممکن است آنها ترس‌های خاصی مانند رخ دادن بلاهای طبیعی احتمالی یا از دست دادن یکی از والدین خود را داشته باشند.
کودکان مضطرب خیلی حساس هستند و می‌خواهند کارشان را خودشان انجام دهند.
آنها بسیار وابسته به اطرافیان هستند و اصلا دلشان نمی‌خواهد تنها بمانند.

عواملی که منجر به بروز اضطراب می‌شوند

اضطراب کودکان: بسیار رایج است که کودکان ۶ ماهه تا ۳ ساله اضطراب جدایی از والدین را داشته باشند. آنها معمولا بسیار وابسته به والدین خود هستند، مدام به آنها می‌چسبند و هنگام جدا شدن از آنها گریه می‌کنند. بنابراین، رفتن به مدرسه یا مهدکودک و ماندن در آنجا برای آنها بسیار سخت است.

در کودکانی که تا سنین پیش از دبستان هستند، ترس‌های خاصی شکل می‌گیرد؛ مثل ترس از حیوانات، حشرات، بلایای طبیعی، خون و تاریکی.

از دیگر وضعیت‌هایی که ممکن است اضطراب را کودکان ایجاد کنند، تعاملات اجتماعی است؛ مثل انتقال به مدرسه جدید یا استرس قبل از شروع یک امتحان.

انواع اضطراب در کودکان

اضطرب جدایی: اضطراب جدایی جزو ابتدایی‌ترین اضطراب‌هاست که وقتی کودک از مادر یا مراقبان اصلی‌اش دور می‌شود به وجود می‌آید.

ترس از حیوانات: ترس از حیوانات و یا حشرات هم در بسیاری از کودکان وجود دارد که معمولا اگر والدین با کودک همراهی کافی داشته باشند، برطرف می‌شود.

ترس از تاریکی: تارکی حس ناشناخته ای است که باعث ترس و اضطراب کودکان می‌شود و در صورت درمان نشدن، می‌تواند تا بزرگسالی ادامه پیدا کند.

اضطراب طلاق: وقتی والدین از هم جدا می‌شوند. کودک در شرایط ناپایداری قرار می‌گیرد و ثبات زندگی‌اش را از دست می‌دهد. این مساله فشار زیادی را به کودک وارد می‌کند.

اضطراب مدرسه: بسیاری از بچه ها از مدرسه می‌ترسند به طوری که عملکردشان در مدرسه دچار اختلال می‌شود.

اضطراب امتحان: اضطراب امتحان هم در ادامه اضطراب مدرسه، بعضی کودکان را با مشکلات زیادی مواجه کرده و مانع این می‌شود که توانایی‌های خود را به خوبی نشان دهند.

اضطراب در دوران کرونا: در دروان کرونا، خیلی از بچه‌ها با شنیدن اخبار مربوط به این بیماری یا ماندن بیش از حد در خانه دچار اضطراب شدید شده‌اند.

نشانه های اضطراب در کودکان

اگر اضطراب کودک مقطعی و کوتاه مدت بود جای نگرانی نیست اما اگر بیش از 6 ماه طول کشید، لازم است نسبت به علائم اضطراب کودک خود هوشیار باشید و برای درمان آن اقدام کنید:

1. آرامش ندارند و بی قرارند

2. سرزنده و شاد نیستند و زود خسته می‌شوند

3. عصبی و پرخاشگر هستند

4. اعتماد به نفس پایینی دارند

5. مثل بزرگسالان رفتار می‌کنند

6. اختلال خواب (خواب آشفته یا کابوس های شبانه) دارند

7. وحشت از ملاقات و گفتگو با افراد جدید دارند

8. درباره سلامتی خود و والدین نگران هستند

9. مدام به فکر فرو می‌روند و کسل و بی حوصله اند

10. به گونه‌ای افراطی نظم را رعایت می‌کنند و رفتارهای وسواسی دارند

11. از لحاظ عاطفی بسیارحساس، شکننده و وابسته به والدین خود هستند

12. در تمرکز کردن مشکل دارند که بدین ترتیب یادگیری آنها دچار مشکل می شود

13. دائم نگران تکلیف های مدرسه، دوستان و بازی های ورزشی هستند

14. قبل از وقوع واقعه ای، نگرانی های زیادی از آن دارند

15. به دنبال جلب رضایت دیگران هستند

16. ممکن است شب‌ادراری داشته باشند

17. تحریک‌پذیر هستند

نقش والدین در اضطراب کودکان

پژوهش‌ها نشان داده‌اند که اضطراب و افسردگی می‌توانند ارثی و اکتسابی باشند. در این میان عوامل اکتسابی متاثر از نوع فرزند پروری والدین از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

کودکانی که والدینی مضطرب و نگران دارند، تحت تاثیر پیام‌هایی کلامی و غیرکلامی آنها دنیا را بسیار ناامن، نامطمئن، ترسناک و خطرناک تصور می‌کنند. این کودکان تصویری بی‌ثبات، ناآرام و ناامن از دنیا برای خود ترسیم می‌کنند که بسیار شبیه تصویر پدر و مادر مضطربشان است.

در این وضعیت کودک حتی کنار والدین خود نیز امنیت را احساس نمی‌کند و تعاملات سخت و دردناکی را با والدین خود خواهد داشت و بسیار ناسازگارانه عمل می‌کند. این کودکان مدام میل به کنترل محیط دارند و به این دلیل ترشح بیش از اندازه هورمون استرس (کورتیزول) در بدن آنها مدام اضطراب، تشویش و نگرانی را تجربه می‌کنند.

اگر والدین رفتار با ثباتی از خود نشان ‌دهند، کودک به آنها اعتماد می‌کند و نگران نیست که در صورت انجام کار اشتباه، والدین دست از دوست داشتنش بردارند و شروع به نصیحت، سرزنش، مقایسه، تهدید و تحقیر او کنند. این والدین تفاوت‌های خود و فرزندانشان را پذیرفته‌اند و حالت‌های عاطفی و احساس کودک خود را درک کرده‌اند.

چنین والدینی هنگامی که کودک احساسات پردازش نشده‌ بسیار شدیدی از خود نشان دهد با کودک همدلی کرده و احساسات کودک را نادیده نمی‌گیرند و شنونده احساسات کودک خود هستند و به فرزند خود در یافتن راه مناسب برای رسیدن به خواسته‌اش کمک می‌کنند.

در چنین حالتی کودکان دنیا را محیطی امن می‌دانند و بدین ترتیب با جسارت به کشف دنیا می‌پردازند و در صورت رویارویی با ناکامی رفتار منفعلانه و پرخاشگرانه از خود نشان نمی‌دهند.

بلکه با جسارت برای رسیدن به خواسته خود تلاش می‌کنند. این کودکان از والدین خود می‌آموزند که انسان‌ها با یکدیگر متفاوتند و می‌توانند احساسات متفاوتی را در یک شرایط ثابت داشته باشند و بدین ترتیب همدل و همراه رفتار می‌کنند و تعمل سازگارانه‌ای با اطرافیان خود دارند.